Bánh trung thu “vào mùa” sớm: Bánh handmade “mở đường”

Cẩn thận mua phải bánh làm bằng nguyên liệu “3 không”

Không quá khó để tìm mua một hộp bánh handmade do các cá nhân tự sản xuất, đóng gói và tiêu thụ trên thị trường Hà Nội. Những hộp bánh cổ truyền handmade được bày bán công khai và rao bán rầm rộ trên mạng xã hội. Mẫu mã bắt mắt chẳng kém gì bánh chính hãng. Điểm khác biệt là nó không có kiểm định VS ATTP, cũng không có hạn sử dụng .

“Công nghệ” để sản xuất một chiếc bánh trung thu handmade vô cùng đơn giản. Mọi thứ từ bột, nhân đến nước đường chưng cất đều có sẵn trên thị trường. Lượn một vòng qua các phố Hàng Thiếc, Hàng Buồm, phố Cao Thắng – chợ Đồng Xuân, Hàng Mã… người ta có thể dễ dàng mua nguyên liệu làm bánh, và hầu hết các loại mứt, lạp xưởng, bột… đều chỉ đóng túi nilon thủ công, buộc chun, tên hàng hóa được viết bằng tay lên các túi. Khi khách cần, người bán hàng chỉ đổ ra cân và đóng gói để khách mang về. Không hề có bất kỳ thông tin gì về các loại nguyên liệu này từ nơi sản xuất, thành phần hay hạn sử dụng…

Các loại nhân, bột làm bánh được rao bán với giá khá mềm, bột mỗi cân giá cao nhất chỉ khoảng 90.000 đồng/kg, mứt bí 80.000 đồng/kg, lạp xưởng 140.000 đồng/kg… Chỉ cần bỏ ra khoảng 200.000 đồng là có thể làm được 7-10 chiếc bánh trung thu. Càng mua nhiều nguyên liệu càng được “chiết khấu”, giảm giá nhiệt tình. Tính ra mỗi chiếc bánh trung thu chỉ dao động từ 15.000- 30.000 đồng/chiếc, rất bình dân mà lại “vừa miệng” với những ai thích thịt mỡ, sen trần, lạp xưởng….

Ngoài các nguyên liệu trên, để tiện lợi và tiết kiệm thời gian hơn nữa trong việc làm bánh, các loại nhân nhuyễn trộn sẵn được nhiều tiểu thương làm tại nhà rồi bán. Tại Hà Nội, những cửa hàng có nhân bánh bán sẵn trên phố Hồng Hà được khá nhiều những “tay làm bánh” Trung thu lựa chọn.

Đặc biệt, việc sử dụng nước tro tàu để tạo màu cho bánh nướng hiện nay cũng là điều đáng bàn. Theo người bán, nước tro tràu là thành phần được dùng để đun nước đường bánh nướng và sử dụng cho vào phần bột vỏ bánh. Ngày trước, nước tro tàu được làm bằng cách: tro được lấy sau khi đun vỏ bưởi hoặc các loại cây cỏ,… Để lắng tro và gạn lấy nước trong. Tuy nhiên do nhu cầu sử dụng nhiều, nước tro bán trên thị trường ngày nay thường là nước tro hóa học. Theo người bán, vì lượng nước tro tàu sử dụng trong 1 công thức bánh rất ít  nên cũng không lo gây độc hại. Vậy nhưng, việc sử dụng loại chất hóa học này với người làm bánh hand made làm sao để kiểm soát được định lượng? và vô tình, người dùng bánh lại vướng vào một mối nguy thường trực với sức khỏe.

Tiến sỹ Lâm Quốc Hùng – Cục An toàn Thực phẩm (Bộ Y tế) phân tích, để chuẩn bị làm ra chiếc bánh cần rất nhiều loại nguyên liệu thực phẩm từ các loại bột, thịt tươi sống và các sản phẩm từ thịt, các loại gia vị, phụ gia thực phẩm (chất tạo mầu, chất bảo quản, chất chống mốc), các loại bao gói bánh. Đặc biệt, bánh được chế biến bằng các công nghệ khác nhau từ thủ công đến dây chuyền công nghiệp ở nhà máy hay ngay tại hộ gia đình.

Phân tích về nguy cơ ô nhiễm thực phẩm, tiến sỹ Hùng cho hay, mỗi loại nguyên liệu đều có nguy cơ ô nhiễm vi sinh vật gây bệnh (nấm mốc, nấm men, tụ cầu, tả, lỵ, thương hàn, ký sinh trùng..), ô nhiễm hóa chất độc hại (chất tăng trọng, kháng sinh cấm, chất bảo quản, hóa chất bảo vệ thực vật, chất tạo mầu cấm sử dụng, những hóa chất độc hại do sản phẩm quá hạn sử dụng, sản phẩm biến đổi chất lượng do bảo quản không đúng yêu cầu…)

“Hậu quả cuối cùng của việc không bảo đảm an toàn thực phẩm của một công đoạn hay nhiều công đoạn làm bánh là làm cho bánh bị ô nhiễm có nguy cơ gây ngộ độc thực phẩm cấp tính, mạn tính, bệnh truyền qua thực phẩm và làm ảnh hưởng đến sức khỏe, tính mạng cho người ăn,” ông Hùng nhấn mạnh.

Năm nay, để “khéo” che đậy chất lượng “nhập nhằng” của bánh trung thu handmade, một số cơ sở sản xuất còn rập túi, đóng hộp hoàn hảo. Tại các phố “nguyên liệu”, chủ hàng còn bán kèm các vỏ hộp bánh cổ truyền rất bắt mắt, giá chỉ từ vài nghìn đến vài chục nghìn tùy loại. Vì thế những chiếc bánh handmade dù tròn hay méo; dù không kiểm định, không hạn sử dụng vẫn cứ được “khoác áo” bao bì đẹp.

Vì vậy, nếu người tiêu dùng muốn có sản phẩm bánh trung thu độc đáo để biếu tặng hay sử dụng thì có thể tự làm, hoặc có đặt mua thì cũng từ những nguồn thân cận. Nếu không, hãy sử dụng bánh trung thu của các thương hiệu uy tín, tránh việc đặt mua bánh trung thu trên mạng hay từ những nguồn không đáng tin cậy.

Tuyết Mai